مطالعه عملکرد 9 مبدأ جغرافیایی بلندمازو (Quercus castaneifolia) در غرب استان گیلان

تنوع ژنتیکی درون‌گونه‌ای ناشی از تنوع جغرافیایی، یکی از عوامل مهم در اصلاح درختان جنگلی است. بنابراین برای اصلاح هر یک از گونه‌های جنگلی که در جنگل‌کاری مورد استفاده قرار می‌گیرد، مطالعه میزان تنوع ژنتیکی و قابلیت تغییرپذیری آن کاری ضروری است. گونه بلندمازو که یکی از باارزشترین گونه‌های جنگلی شمال کشور است به‌دلیل بهره‌برداریهای بی‌رویه به‌شدت مورد تخریب قرار گرفته است. برای توسعه و ایجاد جنگلهای دست‌کاشت این گونه، یکی از مطالعات پایه‌ای برای اصلاح گونه بلندمازو، مطالعه تنوع جغرافیایی است که در قالب آزمایشهای پراوننس قابل انجام است. برای انجام این آزمایش، بذرهای بلند‌مازو از 9 منطقه در غرب استان گیلان، جمع آوری شده و در پارسل 5 سری 15 شفارود در یک طرح آماری بلوکهای تصادفی کاشته شد. مشخصه‌های ارتفاع، قطر و زنده‌مانی، برای مقایسه پراوننسها بررسی شد. این مطالعه نشان داد که بین پراوننسها در مشخصه‌های فوق اختلاف معنی‌دار وجود دارد. میانگین رشد ارتفاعی سالانه 9 پراوننس بررسی شده، از 24 سانتیمتر تا 43 سانتیمتر بوده است. 4 پراوننس (1، 2، 3 و 9) بهترین رشد ارتفاعی را نشان داده اند. قطر برابرسینه پراوننسها بین 6/0 و 9/1 سانتیمتر بوده و پراوننسهای 1 و 2 و 9 بیشترین قطر برابرسینه را دارا هستند. نرخ زنده‌مانی پراوننسهای بررسی شده، از 52% تا 86% متفاوت بوده و نتایج تجزیه واریانس نشان می‌دهد که تفاوت، در نرخ زنده‌مانی، در سطح 01/0 معنی‌دار است. نرخ زنده‌مانی کلی آزمایش بیش از 77% است؛ پراوننسهای 1 و 7 از نرخ زنده‌مانی پایینی برخوردار هستند; درحالی‌که نرخ زنده‌مانی بقیه پراوننسها از میانگین کلی زنده‌مانی (77%) بیشتر است. پراوننس بره‌کوه از لحاظ رشد ارتفاعی، قطر و زنده‌مانی بهترین عملکرد را در بین همه پراوننسها نشان می‌دهد و می‌تواند منبع بذر مناسبی برای جنگل‌کاریهای آینده باشد.